لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

در مثنوی معنوی، از خودباختگی انسان زمانی آغاز می گردد که خودآگاهی وی رو به افول نهد؛ زیرا در این اثر انسان به آگاهی تعریف می شود. تصور انسان از خویشتن (خودپنداره) منشا ادراک او از جهان پیرامون، ارزش ها، و رفتار اوست؛ درنتیجه آن گاه که خودپنداره واقعی و مطابق با خویشتن نباشد، ارزش ها، ادراکات، و دلبستگی های او نیز واقعی و اصیل نخواهد بود. رفتارهای بیمارگونه ای چون عجب و خودبینی، شهرت طلبی، و آرزوپردازی های دور و دراز نتیجه یک خودپنداره نادرست اند. به نظر مولانا در این سقوط و مسخ شدگی انسان، یک موقعیت تشویش می تواند لایه های درونی او را بر وی بگشاید و او را متوجه خود واقعی اش گرداند. موقعیتی که مرگ و زندگی در تقابل قرار گیرند و انسان به این تقابل آگاهی یابد. افزون بر این موقعیت ها، مرگ اندیشی یا مواجهه ذهنی با مرگ خویشتن نیز می تواند با ایجاد چنین تشویشی انسان را متوجه خود واقعی و ارزش های اصیل گرداند.

هدف این پژوهش بررسی رابطه از خودبیگانگی و نگرش مذهبی با ولایت پذیری در جمعیت دانشجویی دانشگاه تبریز بود.جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشجویان کارشناسی دانشگاه تبریز بودند. از جامعه پژوهش بر اساس جدول کرجی مورگان (1970) 370 دانشجو به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند.آزمودنی ها به پرسشنامه های مقیاس از خودبیگانگی دین، پرسشنامه نگرش سنج مذهب گلریز، براهنی و پرسشنامه محقق ساخته ولایت پذیری پاسخ دادند.برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های معنادار ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه هم زمان استفاده شد.تحلیل داده ها نشان می دهد که ولایت پذیری با از خودبیگانگی و مولفه های آن رابطه منفی معنادار و با نگرش مذهبی رابطه مثبت معنادار دارد. رگرسیون هم زمان نشان داد متغیرهای روانشناختی به صورت ترکیبی، ولایت پذیری را پیش بینی می کنند.طبق نتایج پژوهش ولایت پذیری بر اساس ویژگی های روانشناختی دانشجویان متغیر است. دانشجویان ولایت پذیر پایبند به ارزش های اسلامی و دارای روحیه خودباوری هستند و از خودبیگانه نیستند.

ساختار نظام آموزشی در کشور پذیرش دانشجویان غیربومی را ایجاب می کند و این امر، باعث ایجاد محیط هایی به نام خوابگاه های دانشجویی می شود. یکی از مشکلاتی که می توان در بین این دانشجویان مشاهده کرد از خودبیگانگی آن ها است. تحقیق حاضر با هدف بررسی سنجش سطح از خودبیگانگی دانشجویان دختر خوابگاهی و تاثیرپذیری آنان از رضایت از زندگی خوابگاهی انجام گرفته است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دختر خوابگاهی دانشگاه اصفهان است. بر اساس فرمول کوکران تعداد نمونه آماری لازم 330 نفر برآورد شد. روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی است و از پرسش نامه محقق ساخته برای اندازه گیری متغیرهای تحقیق استفاده شده است. اعتبار ابزار از طریق اعتبار صوری به دست آمد و پایایی ابزار اندازه گیری با محاسبه ضرایب آلفای کرونباخ متغیرهای از خودبیگانگی و رضایت از زندگی به ترتیب برابر با 0.849 و 0.768 به دست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که 11.3 درصد افراد جامعه آماری دارای از خودبیگانگی پایین، 62.7 درصد از آن ها دارای از خودبیگانگی متوسط و 26 درصد از آن ها دارای از خودبیگانگی بالا می باشند. همچنین نتایج حاصل، حاکی از وجود رابطه آماری منفی بین رضایت از زندگی خوابگاهی و از خودبیگانگی و ابعاد آن می باشد. بدین معنا که با افزایش میزان رضایت از زندگی خوابگاهی، میزان از خودبیگانگی دانشجویان و ابعاد آن (احساس عدم تعلق، احساس پوچی و بی معنایی، احساس دوری از ارزش ها و جامعه ستیزی) کاهش می یابد.

از خودبیگانگی«alienation»  یکی از مهمترین مسائل انسان شناختی است که در رشته های گوناگون علوم انسانی از جمله جامعه شناسی، روان شناسی، فلسفه و حتی روان پزشکی مورد توجه قرار گرفته است. اگر چه این موضوع در جهان با نام تئوری انتقادی شناخته شده ولی در تعالیم اسلامی نیز از ابعاد مختلفی به آن پرداخته شده است. این واژه با نظریات مارکس در توصیف طبقه کارگر وارد سازمان ها شد و اگر چه از آن زمان تاکنون شکل های متعددی از «از خودبیگانگی» مورد نظر اندیشمندان چپ گرا بوده است ولی اصل موضوع همیشه بوده و به آن توجه ویژه ای شده است. در مقاله حاضر علاوه بر بیان مقدمه ای بر «از خودبیگانگی» به مقایسه بین قرآن و اندیشمندان پیشرو تئوری انتقادی از جمله هگل، مارکس و ... پرداخته شده است. در این پژوهش ابتدا با توجه به شباهت این موضوع در اندیشه صاحب نظران مسلمان و اندیشمندان پیرو مکتب هگلیان جوان پرداخته شده است. سپس ضمن بررسی این موضوع از دیدگاه قرآن نگرش های مختلف با همدیگر مقایسه شده اند. این مقایسه در قسمت نتیجه گیری ارائه شده است.

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه ویژگی های شغلی و عدالت سازمانی ادراک شده با از خودبیگانگی شغلی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری همه کارکنان یک واحد صنعتی بزرگ بود که از میان آنان 349 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شدند. در این پژوهش پرسشنامه های ویژگی های شغلی (هاکمن و اولدهام، 1976) و عدالت سازمانی ادراک شده (نیهوف و مورمن، 1993) و از خودبیگانگی شغلی (بوئر، 2001) مورد استفاده قرار گرفت. داده ها با استفاده از روش های رگرسیون همزمان و گام به گام مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل رگرسیون همزمان نشان داد که عدالت ارتباطی (P£0.01، (b=-0.170 از میان ابعاد عدالت و بازخورد (P£0.05،  (b=0.051از میان ویژگی های شغلی پیش بینی کننده معنادار از خودبیگانگی شغلی هستند. در نتیجه می توان خودبیگانگی شغلی را تابعی از عدالت ارتباطی ادراک شده و بازخورد دانست.